Zoals omschreven in het artikel orgaanstelsels, is het circulatiestelsel één van de tien orgaanstelsels die we als mens bezitten. Het circulatiestelsel heeft de drie functies; transport van zuurstof en andere stoffen, afvoer van afvalstoffen en afweer. De functies worden uitgevoerd door het bloedvaten-, en lymfevatenstelsel. Onder het bloedvatenstelsel vallen het hart en de bloedvaten, onder het lymfevatenstelsel de lymfevaten en het lymfatisch weefsel.
Bloedvatenstelsel
Het hart beschikt over twee gescheiden systemen; de lichaamscirculatie alias de grote bloedsomloop en de longcirculatie alias de kleine bloedsomloop.
Typen bloedvaten
- Slagaders = arterien. Slagaders zorgen voor de aanvoer van zuurstofrijkbloed. De verlooprichting is van het hart áf, naar de organen toe. Hierbij is de longslagader de uitzondering, deze vervoert zuurstofarmbloed van het hart naar de longen toe.
- Kleine slagaders = arteriolen
- Aders = venen. Aders zorgen voor de afvoer van zuurstofarmbloed. De verlooprichting is het bloed naar het hart tóe vervoeren.
- Kleine aders = venulen
- Haarvaten = capillairen
Wat is bloeddruk?
De bloeddruk (tensie) is de druk die het bloed uitoefent op de wand van een bloedvat. De hoogte van de bloeddruk hangt af van de plek waar de bloeddruk gemeten wordt.
- Systolische bloeddruk = als hart samentrekt = hoogste punt bloeddruk
- Diastolische bloeddruk = als het hart ontspant = laatste punt bloeddruk
Er zijn diverse factoren die de bloeddruk bepalen, zoals de pompwerking van het hart, vullingstoestand van het bloedvat, slagvolume en elasticiteit van de vaatwand.
Ook zijn er hormonen die invloed hebben op de bloeddruk. Te weten antidiuretisch hormoon, aldosteron, renine, adrenaline, noradrenaline en histamine.
De bloedsamenstelling bestaat uit 55% plasma en 45% cellen. In het plasma bevindt zich water, zouten, plasma-eiwitten en tijdelijk aanwezige stoffen. In de cellen wordt onderscheid gemaakt tussen;
- Rode bloedcellen (erytrocyten); zij transporteren zuurstof en leukocyten
- Witte bloedcellen (leukocyten); voor afweer en immuniteit
- Bloedplaatjes (trombocyten); bloedstolling.
Lymfevatenstelsel
Dit is een gesloten buizensysteem dat het bloedvatenstelsel ondersteunt. Het heeft de drie functies afwatering (drainage), opname (absorptie) van vetten die via de dunne darm zijn binnengekomen en immuniteit van het lichaam.
Immuunsysteem
Het immuunsysteem maakt het onderscheid tussen lichaamseigen en lichaamsvreemde stoffen. Waarbij alles wat lichaamsvreemd is door ons immuunsysteem wordt aangevallen. Hieronder worden bacteriën, virussen, parasieten, schimmels, kankercellen, donororgaan etc. verstaan. Ook wel antigenen genoemd. Als een antiallergeen het lichaam binnendringt zijn er twee opties; doden of verslaan. Om ze te verslaan is een leger nodig, dat is het immuunsysteem met witte bloedcellen alias leukocyten genoemd. De aanvaller moet geïsoleerd, inactiveert en verwijderd worden.
Nieuwsgierig naar meer dan het cirulatiestelsel? Klik hier om verder lezen in verdiepende artikelen over studieonderwerpen, gerelateerd aan het menselijk lichaam.
Bronnen
- Grégoire, L., Van Straten, A. (2014) Anatomie en fysiologie Amersfoort, Nederland: ThiemeMeulenhoff.
- Hartstichting, (2011, jul. 5). Bloedsomloop en bloedvaten uitgelegd (YouTube). Geraadpleegd van: https://youtu.be/pULytfpp5Dc
- JufDanielle, (2018, aug. 7). Bloeddruk, RAAS en hypertensie (YouTube). Geraadpleegd van: https://youtu.be/UzVMfhJEvpc
- JufDanielle, (2017, nov. 14). Lymfestelsel (YouTube). Geraadpleegd van: https://youtu.be/YHEVnu60n3U